Związek Biur Porad Obywatelskich we współpracy z Instytutem Badań Edukacyjnym w latach 2019-2020, pracował nad zgłoszeniem kwalifikacji poradnictwo obywatelskie do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK).

Kwalifikacja ta, pod nazwą „Prowadzenie ogólnodostępnego poradnictwa obywatelskiego niezależnego od systemu regulowanego przepisami”, została włączona do ZSK 17 grudnia 2020. Stało się teraz możliwe zdobywanie kwalifikacji w świadczeniu poradnictwa obywatelskiego lub potwierdzenia już nabytej wiedzy i umiejętności w tej dziedzinie.

Jak wskazuje nazwa, różni się ona od wymogów dla osób chcących udzielać porad obywatelskich w ramach rządowego programu nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej, jak też nie upoważnia do podjęcia pracy w punktach nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego. Natomiast, określa niezbędną wiedzę i umiejętności potrzebne do rzetelnego udzielania porad obywatelskich w takich miejscach jak organizacje pozarządowe, placówki pomocy społecznej, poradnie i inne instytucje mające na celu wspieranie ludzi w swoich sprawach regulowanych prawem.

Pełny opis kwalifikacji oraz warunków walidacji jest przedstawiony w Zintegrowanym Rejestrze Kwalifikacji: https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl/frontend/index.php?r=kwalifikacja%2Fview&id=13860

ZBPO złożyło stosowny wniosek do ZSK na początku lutego 2021, aby zostać instytucją certyfikującą, która będzie mogła potwierdzić posiadanie wiedzy i umiejętności, prowadzących do nadania tej kwalifikacji. Wniosek ten został potwierdzony Decyzja o nadaniu uprawnienia do certyfikowania kwalifikacji z dnia 14 maja 2021 r. W styczniu 2023 r., Fundacja The Global Language System Polska została wyznaczona przez Ministerstwo Sprawiedliwości jako podmiot zewnętrzny zapewnienia jakości dla kwalifikacji „Prowadzenie ogólnodostępnego poradnictwa obywatelskiego niezależnego od systemu regulowanego przepisami”.

Przygotowanie opisu i warunków walidacji kwalifikacji oraz dokumentacji było możliwe dzięki wsparciu ekspertów ZSK z Instytutu Badań Edukacyjnych, którzy nam pomagali podczas całego procesu włączania. Współpraca odbywała się w ramach projektu pt. „Wspieranie realizacji II etapu wdrażania Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji na poziomie administracji centralnej oraz instytucji nadających kwalifikacje i zapewniających jakość nadawania kwalifikacji” realizowanego przez IBE w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Dziękujemy za fachową i owocną współpracę okazaną nam przez IBE.

Efekty uczenia się oraz kryteria weryfikacji ich osiągnięcia dla kwalifikacji rynkowa „Prowadzenie ogólnodostępnego poradnictwa obywatelskiego niezależnego od systemu regulowanego przepisami”

Syntetyczna charakterystyka efektów uczenia się

Osoba posiadająca kwalifikację jest gotowa do samodzielnego udzielania porad obywatelskich. W swoich działaniach wykorzystuje wiedzę z obszaru metodyki poradnictwa obywatelskiego, zapobiegania problemom społecznym i ich rozwiązywania oraz ustaw i rozporządzeń oraz aktów prawa miejscowego z zakresu przede wszystkim zadłużenia, spraw mieszkaniowych oraz zabezpieczenia społecznego i wsparcia rodziny. Jest przygotowana do przeprowadzenia całego procesu poradnictwa obywatelskiego, począwszy od zawarcia wstępnego kontraktu z klientem poprzez identyfikację potrzeb i oczekiwań do zamknięcia sprawy. Opracowuje wspólnie z klientem sposoby rozwiązania problemu oraz wypracowuje możliwe strategie i harmonogram działania, oraz prowadzi dokumentację porady. Stosuje techniki komunikacyjne w rozmowie z klientem i wskazuje instytucje, organy i osoby kompetentne do udzielenia pomocy wyspecjalizowanej.

Posiadanie certyfikatu potwierdzającego kwalifikacje p.t. „Prowadzenie ogólnodostępnego poradnictwa obywatelskiego niezależnego od systemu regulowanego przepisami” jest korzystne zarówno dla pracownika, jak i dla pracodawcy.

Korzyści dla pracownika:

• jeżeli pracowałeś(aś) dotychczas w innym zawodzie, chcesz zmienić miejsce pracy, kształciłeś(aś) się samodzielnie, pozwoli Ci formalnie potwierdzić, że masz umiejętności pracy z drugim człowiekiem pożądane na rynku pracy,
• ucząc się i nabywając umiejętności poza formalnym systemem kształcenia potwierdzisz, że posiadasz kwalifikacje doradcy na określonym poziomie, certyfikat pozwoli Ci udokumentować posiadane umiejętności, kompetencje i wiedzę,
• potwierdzi Twoje kwalifikacje gdy chcesz pomagać innym, a nie masz specjalistycznego, formalnego wykształcenia, np. w zakresie pracy socjalnej,
• jeżeli jesteś np. prawnikiem, socjologiem, pracownikiem socjalnym, lub chcesz zatrudnić się w miejscu, gdzie będziesz współpracował z tzw. „trudnymi klientami” potwierdzi, że oprócz wiedzy specjalistycznej masz umiejętności postępowania w pracy z nimi,
• pozwoli Ci udokumentować kompetencje, wiedzę i umiejętności także za granicą. Polska Rama Kwalifikacji posiada odniesienia do Europejskiej Ramy Kwalifikacji, co otwiera możliwość porównania kwalifikacji zawodowych na terenie całej Unii Europejskiej.

Korzyści dla pracodawcy:

• jawność opisu umiejętności, wiedzy i kompetencji, których posiadanie potwierdza uzyskany certyfikat,
• rozpoznawalność kwalifikacji poprzez czytelny opis wiedzy, umiejętności oraz kompetencji, których można wymagać od posiadacza certyfikatu,
• na certyfikacie określony jest poziom PRK, który jasno wskazuje w jakim stopniu m.in., osoba posiadająca certyfikat opanowała samodzielne rozwiązywanie problemów, współpracy i in.,
• potwierdzona jakość certyfikatu związana z nadzorem zewnętrznego podmiotu zapewnienia jakości.

Związek Biur Porad Obywatelskich, jako podmiot uprawniony do certyfikowania kwalifikacji włączonej do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji „Prowadzenie ogólnodostępnego poradnictwa obywatelskiego niezależnego od systemu regulowanego przepisami” (Obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości z 14 maja 2021 r.) wprowadza regulamin prowadzenia walidacji i wydawania certyfikatów o następującej treści:

§ 1

1. Celem prowadzenia walidacji jest potwierdzenie (sprawdzenie) czy osoba ubiegająca się o uzyskanie kwalifikacji „Prowadzenie ogólnodostępnego poradnictwa obywatelskiego niezależnego od systemu regulowanego przepisami” ma wiedzę i umiejętności wymagane dla tej kwalifikacji
2. Zarząd ZBPO ustala przebieg walidacji i ramowy program walidacji, harmonogram, miejsce i czas trwania, ustala wewnętrzną organizację procesu.
3. Zarząd ZBPO zapewnia niezbędne zasoby materialne do prowadzenia walidacji:

• • Dostęp dla uczestników walidacji do aktów prawnych
  • Wzory planu działania do wypełnienia, opis sposobu rejestracji danych, na podstawie którego kandydat ma dokonywać kategoryzacji porady
  • Dyktafon do nagrywania praktycznej części weryfikacji

§ 2

Zarząd ZBPO powołuje Radę Ekspercką, której zadaniem jest zapewnienie jakości procesów walidacji:

1. Rada Ekspercka weryfikuje kompetencje osób uczestniczących w walidacji, monitoruje proces walidacji oraz zleca ewaluację wewnętrzną.
2. Rada Ekspercka powołuje komisję weryfikacyjną, komisję odwoławczą oraz wyznacza koordynatora technicznego i doradcę walidacyjnego.

§ 3

Opłaty za walidację

1. Koszt przystąpienie do walidacji: 1680 zł, w tym 1400 zł za część praktyczną, a 280 zł za część teoretyczną, koszt poprawiania części praktycznej wynosi 1400 zł, a części teoretycznej 250 zł. Koszt 1 godz. pracy doradcy walidacyjnego wynosi 250 zł
2. Zarząd ZBPO aktualizuje koszt uzyskania kwalifikacji na początku każdego następnego roku.
3. Opłata wnoszona jest przelewem przed przystąpieniem do walidacji lub zapisaniem się na termin poprawkowy.

§ 4

Rejestracja

1. Rejestracja na walidację odbywa się wyłącznie online.
2. Podczas rejestracji kandydat na walidacje podaje następujące dane:
   • imię i nazwisko,
   • NIP dla kandydatów, którzy chcą otrzymać fakturę na firmę.
   • adres do korespondencji,
   • adres e-mail.
3. Składa następujące oświadczenia:
   • potwierdzenie posiadania kwalifikacji pełnej na poziomie PRK VI (dyplom licencjata lub wyższy),
   • akceptacja RODO i regulaminu walidacji,
   • oświadczenie o odpowiedzialności za składanie fałszywych informacji,
   • dowód dokonania wpłaty za walidację.
4. Dokonuje wyboru terminu w systemie do rejestracji na walidację.
5. Zaznacza informację czy w ciągu ostatniego roku brał udział w szkoleniach organizowanych przez ZBPO
6. Podaje informacje czy nie potrzebuje specjalnych warunków do zapewnienia możliwości uczestniczenia w walidacji.
7. Kandydat otrzyma potwierdzenie możliwości walidacji w terminie nie dłuższym niż 7 dni.

§ 5

Doradca walidacyjny

1. ZBPO zapewnia wsparcie doradcy walidacyjnego podczas spotkania trwającego nie dłużej niż 1 godz. Spotkanie może odbywać się stacjonarnie bądź przez komunikator online
2. Rejestracja na spotkanie z doradcą walidacyjnym odbywa się za pośrednictwem systemu rejestracji na walidację (kandydat musi najpierw założyć konto w systemie, następnie może zarejestrować się na spotkanie z doradcą walidacyjnym lub od razu na walidację).
3. ZBPO zobowiązuje się, że w ciągu 7 dni od zgłoszenia zostanie zorganizowana konsultacja osobista lub zdalna.
4. Na co najmniej jeden dzień przed spotkaniem z doradcą walidacyjnym kandydat wypełnia i przesyła kwestionariusz, który pomoże doradcy przygotować się do spotkania (kwestionariusz zawiera pytania dotyczące: celu przystępowania do walidacji; doświadczeń zawodowych w obszarze kwalifikacji; celu spotkania z doradcą; tematów, jakie dana osoba chciałaby poruszyć na spotkaniu).
5. Doradca walidacyjny udziela porady zindywidualizowanej, a po odbytym spotkaniu sporządza protokół (dla IC i w kopii dla kandydata), który zawiera:

• • informacje o dacie, godzinie spotkania, dane doradcy i kandydata;
  • informację o poruszanych tematach;
  • informację o dalszych krokach, jakie zostały zalecone kandydatowi;
  • ewentualne wskazówki dla IC dotyczące tego w jaki sposób można poprawić zakres informacji na stronie www (wnioski doradcy z rozmowy z kandydatem).

§ 6

Przebieg walidacji

1. Walidacja podczas jednego dnia może być prowadzona dla maksymalnie 6 osób.
2. Kandydaci przychodzą na walidacje na umówioną godzinę.
3. Czas walidacji dla jednego kandydata to 4 godz.
4. Kandydaci, którzy nie zaliczyli części teoretycznej weryfikacji i przystępują do poprawki mogą dopisać się dowolnie wybranego terminu walidacji – wówczas stawiają się na umówioną godzinę i piszą część teoretyczną pod opieką osoby pełniącej rolę asystenta technicznego.
5. Przed przystąpieniem do poprawki części teoretycznej kandydat rejestruje się na nią w systemie informatycznym oraz wnosi opłatę za poprawkę teorii.

§ 7

Organizacja walidacji (weryfikacja efektów uczenia się)

1. Weryfikacja składa się z części: teoretycznej i praktycznej,
2. Część teoretyczna to wypełnienie testu teoretycznego w wersji papierowej, który zawiera pytania zamknięte i otwarte.
3. Sprawdzeniu podlegają efekty uczenia się z Zestawu 01. Podstawy teoretyczne poradnictwa obywatelskiego.
4. Czas pisania testu – 60 min. Wynik testu przekazywany jest kandydatowi w terminie do 7 dni.
5. Część praktyczna polega na symulacji, na którą składają się dwie części rozmowy z klientem, opracowanie zindywidualizowanego planu działania oraz rozmowa z komisją.
6. Metody wykorzystywane w części praktycznej to obserwacja i rozmowa z komisją. Sprawdzeniu podlegają efekty uczenia się z Zestawu 02.
7. Część praktyczna odbywa się bezpośrednio po części teoretycznej, trwa 3 godz. i składają się na nią:
   • Wprowadzenie – przedstawienie i omówienie z kandydatem przebiegu symulacji, wylosowanie numeru zadania ( 5-10 minut).
   • Rozmowa z klientem (część 1 – diagnostyczna) – 30 minut, podczas której kandydat ma następujące zadania:
   • zawarcie kontraktu;
   • wyjaśnienie przebiegu rozmowy i roli doradcy, zasad udzielania porady;
   • ustalenie oczekiwań klienta;
   • przeprowadzenie wywiadu – identyfikacja obszarów problemowych, potrzeb i sytuacji klienta; podsumowuje rozmowę.
8. Stworzenie planu działania – 60 minut, na udostępnionym wzorze, zawierającym określone pola do uzupełnienia właściwych danych (w tym skategoryzowanie porady, zgodnie z otrzymaną instrukcją oraz anonimizacja danych.)
9. Rozmowa z klientem (część 2 – omówienie planu i wskazanie możliwych rozwiązań) – 30 minut, podczas których kandydat ma następujące zadania:
   • wyjaśnienie planu i konsekwencji proponowanych działań;
   • wskazanie uprawnień i obowiązków klienta;
   • omówienie możliwych strategii rozwiązań i ich konsekwencji;
   • umówienie się na dalsze kroki (np. jakie dokumenty ma dostarczyć klient, co przygotuje doradca);
   • wyjaśnienie możliwości skorzystania z pomocy innych instytucji/podmiotów;
   • podsumowanie rozmowy.
10. Rozmowa z komisją (składająca się z 2 asesorów – 15 minut, podczas której:
    • asesorzy zadają pytania dotyczące prowadzonej dokumentacji świadczonej porady obywatelskiej;
    • asesorzy mogą dopytać o wszelkie kwestie związane z przebiegiem rozmów oraz planem.
11. Przebieg każdej weryfikacji jest dokumentowany w protokole, który przygotowuje asystent techniczny:

• • W protokole zamieszczane są ewentualne uwagi do przebiegu walidacji.
  • Uwagi mogą być wnoszone przez członków komisji, jaki i kandydatów.
  • Kandydaci są informowani, że jeśli nie zgłaszają uwag do przebiegu podczas walidacji, wówczas nie będą mieli podstaw do składania odwołania, powołując się na trudności, jakie napotkali podczas walidacji (np. hałas, warunki uniemożliwiające pracę).

§ 8

Wynik weryfikacji

1. Wynik weryfikacji zamieszczany jest w systemie informatycznym w ciągu 7 dni.
2. Kandydaci na maila otrzymują powiadomienie o ogłoszeniu wyników w systemie informatycznym.
3. W przypadku uzyskania wyniku pozytywnego, kandydat dostaje także wiadomość, że certyfikat otrzyma w terminie 14 dni (pocztą – oryginał, w uzupełnieniu mailem – wersję elektroniczną).
4. W przypadku niepotwierdzenia kryteriów weryfikacji kandydat otrzymuje w wyniku wskazanie, które z kryteriów weryfikacji nie zostały potwierdzone, a także informację o możliwych dalszych krokach (złożeniu wniosku o uzasadnienie oceny, ewentualnym złożeniu odwołania lub zapisaniu się na poprawkę):

• • Jeśli kandydatowi udało się potwierdzić jeden zestaw uczenia się w całości, wówczas na wyniku jest także informacja o tym, do kiedy jest on ważny (przez 1 rok).
  • Jeśli w tym czasie kandydat nie zaliczy obu zestawów uczenia się, wówczas musi rozpocząć walidację od początku.

§ 9

Certyfikacja

1. Każdy certyfikat zapisywany jest w rejestrze certyfikatów.
2. Certyfikat wydawany jest w języku polskim, znajdować się będą na nim: imię i nazwisko, data wydania, numer certyfikatu, termin ważności, nazwa i logo instytucji certyfikującej, logo PRK.
3. Certyfikat jest wydawany w formie papierowej (istnieje możliwość otrzymania duplikatu w razie potrzeby).
4. Kandydaci będą także otrzymywali elektroniczną wersję certyfikatu (plik pdf), jednak nie będzie on opatrzony podpisem elektronicznym – jest to tylko zapis pliku z certyfikatem do wydrukowania.

§ 10

Okres ważności certyfikatu

1. Okres ważności certyfikatu wynosi 5 lat.
2. Warunkiem przedłużenia ważności certyfikatu jest złożenie przed upływem terminu ważności, wniosku o przedłużenie terminu ważności certyfikatu wraz z następującymi dokumentami:

• • Dokumenty potwierdzające pracę lub wolontariat na stanowisku wymagającym stosowania umiejętności i wiedzy niezbędnej do prowadzenia poradnictwa obywatelskiego w okresie min. 24 miesięcy w wymiarze min. 20 godz. miesięcznie, dokumenty potwierdzające dokształcanie się w wymiarze min. 8 godzin rocznie z zakresu efektów uczenia się.

3. Weryfikacją przedstawionych dokumentów oraz z wydaniem decyzji o przedłużeniu certyfikatu zajmuje się komisja walidująca.

§ 11

Procedury odwoławcze

1. Związek Biur Porad Obywatelskich jako Instytucja Certyfikująca, ustala:

• • Odwołanie możliwe tylko od wyniku samej weryfikacji a nie od warunków technicznych.
  • O nieodpowiednich (technicznych) warunkach przeprowadzania procesu walidacji musi kandydat komisję informować na bieżąco, w trakcie walidacji.

2. Odwołanie adresowane jest do Rady Eksperckiej przy Instytucji Certyfikującej na adres: zbpo@zbo.org.pl
3. Kandydat składa wniosek o uzasadnienie negatywnej oceny wysyłając wniosek mailem w ciągu 7 dni.
4. ZBPO ma obowiązek w ciągu 7 dni wysłać kandydatowi uzasadnienie negatywnej oceny (sporządzane na podstawie zapisków asesorów w protokole oceny).
5. Od momentu otrzymania uzasadnienia oceny, kandydat ma 7 dni na złożenie odwołania wraz z uzasadnieniem, który przesyła drogą elektroniczną.
6. Odwołanie rozpatrywane jest w terminie 14 dni roboczych, przez dwuosobową komisję, w skład której wchodzi: jeden z asesorów obecny podczas walidacji oraz jedna osoba spełniająca wymogi dla asesora, która nie brała udziału w ocenie tego kandydata podczas walidacji.
7. Istnieje możliwość odwołania się od wyniku części teoretycznej i praktycznej.
8. Odwołania od części teoretycznej.

• • Regulamin nie przewiduje odwołania od pytań zamkniętych.
  • W przypadku pytań otwartych, odwołanie może dotyczyć sytuacji, gdy zdaniem kandydata pytanie zostało sformułowane niejasno lub jeśli kandydat uważa, że odpowiedział na nie w sposób pełny i prawidłowy.
  • Część teoretyczna powinna być ponownie oceniona przez 2 osoby, które wcześniej nie oceniały tego kandydata (nie wiedzą też kogo oceniają oraz kto poprzednio oceniał). Wyciąga się średnią arytmetyczną z oceny 2 osób oceniających.

9. Odwołania od części praktycznej

• • Podstawą do rozpatrzenia odwołania jest nagranie dyktafonem bądź kamerą z przebiegu obserwacji w warunkach symulowanych. Jeśli kandydat chce odsłuchać nagranie z dyktafonu, to może zwrócić się o to do ZBPO. Jest ono udostępniane w siedzibie IC (nie jest wysyłane mailem albo udostępniane zdalnie). Kandydat odsłuchuje je w obecności przedstawiciela IC.
  • Komisja może zmienić decyzję walidacyjną na pozytywną, kiedy okaże się, że kandydat jednak zaliczył efekty uczenia się, od których się odwoływał.
  • Komisja może uznać odwołanie poprzez umożliwienie ponownego podejścia do walidacji (np. jeżeli pojawią się błędy merytoryczne).

Różnice pomiędzy kwalifikacją rynkową a kwalifikacją uregulowaną Ustawą z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej.

Osoby zainteresowane uzyskaniem kwalifikacji oraz przystąpieniem do walidacji proszone są o kontakt pocztą elektroniczną na adres zbpo@zbpo.org.pl z napisem „Kwalifikacja rynkowa”. Doradca skontaktuje się z Państwem w ciągu 7 dni.